Over ziel en rust
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Over je ziel en over rust – PopUpGedachte maandag 4 november 2024
Twee jaar geleden schreef ik over ziel en rust in deze PopUpGedachtes en die blijft vandaag nog even relevant. Morgen verkiezingen in de Verenigde Staten om maar iets te noemen. En dat bovenop al het andere, naast al het vele dat er in het groot en het klein speelt.
Een ongrijpbaar ding wel, zo’n ziel. Meer poetisch dan natuurkundig, meer theologisch dan meetbaar. En toch, ik zou er niet zonder willen. Het idee dat jij en ik en allemaal een ziel erop na houden. Een plek waar je diepste wezen huist, waar je persoonlijkheid woont. Dat onsterfelijk is ook, en of je dat nu ziel of geest noemt, dat maakt dan niet zo heel veel uit denkik. Maar het blijft als het lichaam het niet langer volhoudt, ongrijpbaar. Kleiner dan het lichaam misschien of juist veel groter, omdat je de ander ook kunt voelen als je die niet aanraakt. En ongrijpbaar is je ziel, zoals de ander die je zo goed kent, toch nog altijd een beetje ongrijpbaar blijft. Zodat je altijd verrast kunt worden door de ander, je kunt verbazen. Zodat je altijd een bepaalde afstand houdt tot de ander. Je geliefde of je kind of je vader of moeder, het zijn geen computers die je uit elkaar kunt halen en waarbij de onderdelen de machine zijn. De ander is een wezen die je kunt leren kennen, maar nooit helemaal. Net zoals ik mezelf maar deels ken en tot mijn verrassing soms opeens ergens heel emotioneel of boos of verdrietig van kan worden. Ken je dat? Dat je denkt: nou Rikko – of in jouw geval dan je eigen naam – dat was wel een heftige reactie zeg. Zo’n soort gesprekje met jezelf. Waarin je eigenlijk jezelf in de spiegel bekijkt en denkt; wat is er toch met me aan de hand? Waarom raakt dit me zo? Je kunt verbaasd staan over je eigen ziel. Je kunt voor je eigen ziel zorgen. En dat kun je goed en beroerd doen. De dichter in de lezing vandaag – die echt geen enkele psychologische opleiding heeft gehad, het idee van psychologie bestond nog niet, Jung en Freud waren nog lang niet geboren – die dichter ontdekt z’n ziel en leert iets over het leven. Dit staat er:
Eeeuwige, niet trots is mijn hart,
niet hoogmoedig mijn blik,
ik zoek niet wat te groot is
voor mij en te hoog gegrepen.
Nee, ik ben stil geworden,
ik heb mijn ziel tot rust gebracht.
Als een kind op de arm van zijn moeder,
als een kind is mijn ziel in mij.
Psalm 131
Een pelgrimslied is het, zegt de bijsluiter in de Bijbel, oftewel een lied voor onderweg. Voor onderweg in het leven. ‘Ik heb mijn ziel tot rust gebracht, als een kind op de arm van zijn moeder.’ Het is bijna jaloersmakend toch. Als mijn ziel dat zou kunnen, de afgunst loslaten, de honger naar meer, de onrust, de gejaagdheid, de Fomo, de zelfkritiek, de eeuwige zelfkritiek, de angst ook – de angst het niet goed te doen, natuurlijk, en het schuldgevoel dat ergens altijd wel knaagt, de trots ook waarmee het zich niet wil laten kennen, eenzame trots is dat altijd – en dat je die dan leert loslaten, dat de ziel gevoed is, en warm en op de arm gedragen wordt, als een kind. Kom maar.
Wat is daarvoor nodig? Een moeder? Kan ik een moeder zijn voor mijn ziel? Hoe dan? Misschien wel allereerst door te leren liefhebben en begrijpen. Dat de jaloezie of de zelfkritiek begrepen wordt, zoals je een kind begrijpt die álles goed wil doen en gefrustreerd de rekensommen weggooit omdat het tóch niet lukt zo. En die dan een arm nodig heeft, en een rustige stem. En dan tot rust komt in het besef dat het niet perfect hoeft. Dat het maar rekenen is. Dat er morgen weer een dag is. Zo’n soort zorg voor je ziel.
Dat is waarom ik ’s ochtends vroeg opsta. Dat is waarom we de natuur in gaan denk ik, dat is waarom we kunst kijken of boeken lezen. Dat de wereld even groter wordt. En dat is waarom bidden een goed idee kan zijn. Niet om te reiken naar wat te groot is en te hoog, maar om stil te kunnen worden en tot rust gebracht te worden. Zodat we met een open blik en een beetje in evenwicht aan een nieuwe dag kunnen beginnen met alle moed en kracht die daarvoor nodig is. Dat wens ik je toe, vandaag. En morgen zien we wel weer, dat komt dan.
Tot zover vandaag. Een hele goede maandag gewenst – en vrede, en alle goeds.
