Vrije mensen
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Vrije mensen
Goedemorgen en van harte welkom bij de PopUpGedachte. Ik ben Rikko en ik schrijf overwegingen om de dag mee te beginnen. Vandaag met de titel
Vrije mensen – PopUpGedachte maandag 14 oktober 2024
Je moet naar werk, je moet naar school, je moet de was doen en je moet zorgen dat je takenlijstje vandaag is afgevinkt. Tenminste, grotendeels. En als je ziek bent, ga je niet naar werk. En school, dat moet inderdaad. Werk moet omdat je zelf hebt bedacht dat dit je werk is geworden. En de was doen, dat moet omdat anders de boel zich eindeloos opstapelt.
Toch is al dit moeten redelijk betrekkelijk. Bij urgente situaties, laat je alles uit je handen vallen, meldt je dat je afwezig bent en doe je wat er moet gebeuren. En nog iets belangrijks: jij moet naar school, maar de school moet jou lesgeven en voorzien in wat je nodig hebt om fatsoenlijk je cijfers te halen. Jij moet naar werk, maar je werk moet van alles voor jou; salaris, zorg, groeimogelijkheden. Het zijn wederzijdse verplichtingen die vrije mensen onderling aangaan. En ook weer kunnen loslaten.
Onvrije mensen hebben eenzijdige verplichtingen. Jij moet iets en wat er van de andere kant komt, moet je maar afwachten. Slavernij is eigendom zijn van de ander, met alle verplichtingen die erbij horen – zonder dat er iets evenwichtings tegenover staat. En het heeft geen einde. Ben ik vrij? Is er een balans tussen wat ik mezelf verplicht en waar de ander zichzelf toe verplicht? Kan ik eruit?
In de teksten van christendom is er een enorme nadruk op vrije mensen zijn; niet langer slaaf of knecht, maar kind aan huis of vrije vogel. Dat voelt lang niet altijd zo als je christenen ziet functioneren, maar de gedachte is in de teksten bij voortduur aanwezig. Misschien wel vooral omdat we ons zomaar weer slaaf laten maken. Slaaf van verplichtingen, van maatschappelijke normen, verslaafd aan middelen en slaaf van religieuze wetten. Wat betekent dat slaaf dan? Misschien wel het meest simpel: dat het moet, anders zwaait er wat. Terwijl dat niet de motivatie van de vrije mens is om een verplichting aan te gaan of om iets uit te voeren. Je doet iets met een doel, omdat het bijdraagt, omdat je het iets waard vind, omdat je erin gelooft – niet omdat er anders iets zwaait. Je snapt waarom het zinnig is en daarom pak je het op. Geen dreiging met hel en verdoemenis of uitsluiting van de gemeenschap of dat je anders geen goed mens zou zijn. Een vrije keus is het idee. Met als kerngebod de liefde. Heb lief en doe dan wat je wilt. Hou van de wereld en maak daarmee je kuezes. Heb je naaste lief en doe dan wat nodig is. Voel liefde voor Schepper en natuur en doe dan vervolgens je boodschappen. Dat idee. Vrij betekent dat niet: losgezongen van alles, ongeïnteresseerd, geen oog voor gevolgen. Het betekent: liefhebben, zelf toewijden, inzicht, verantwoordelijkheid.
Vandaag in de lezing van de dag staat er dit:
“Broers en zussen, wij zijn dus geen kinderen van een slavin, maar van de vrije vrouw.
Voor die vrijheid heeft Christus ons vrijgemaakt. Houdt dus stand en laat u niet opnieuw het slavenjuk opleggen.”
Achter deze tekst veel discussie of er misschien dan andere groepen mensen zijn die wel kind zijn van een slavin – dramatisch misbruik van deze tekst. Dit is het punt: kind van een vrije vrouw. Dat maakt dat je een vrij mens bent. Dit is een tekst aan mensen die in de eerste eeuw zich aansloten bij de God van Abraham, Isaak en Jakob. Eerste christenen. En als er dan mensen, met beroep op een bloedlijn met Abraham, regels komen opleggen omdat zij toch echt afstammelingen zijn – heeft Paulus daar geen goed woord voor over. Niet de bloedlijn, noch de wet, maar de vrije toewijding aan geloven, hopen en liefhebben. Aan genade, niet aan een set regels – die nu eenmaal zo zouden horen. En waarom hamert Paulus er zo op? Omdat we zomaar weer hiërarchie aanleggen, een ander het laten bepalen, in onzekerheid denken dat regels nu eenmaal makkelijker zijn en hopen dat iemand zegt dat we het goed zijn als we maar dit en als we maar dat. Maar die ander eet het ook niet; het is zoekend en steeds weer heroverwegend verantwoordelijkheid nemen voor geloof, hoop, liefde of dat nu gaat over zorg voor natuur, jezelf, de ander, politiek of de community waar je bij hoort.
Niemand wéét het, als vrije mensen zoeken we steeds naar hoe we dit alles liefdevol doen. En leren we.
Tot zover vandaag. Een hele goede maandag gewenst – en vrede, en alle goeds.
