Let op de outsider
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Let op de outsiders – PopUpGedachte maandag 28 november 2022
Samen met vier anderen zit ik in een curatorengroep van een kunstexpositie. Het thema is Exodus en mijn collega’s zijn kunstkenners. Ik niet. Ik hou van kunst, ik werk met kunstenaars en ik ben artistiek leider van het Gracelandfestival. Toch ben ik de outsider in het wereldje. Ik kan niet door CV’s heenkijken en meteen weten wat voor vlees ik in de kuip heb. Ik zie niet bij een schilder dat ‘ie in de stijl van die en die bekende schilder te werk gaat. Soms wel, meestal niet. Ik ben de outsider en dat doen ze expres. Een binding met thema is handig, ik zit er natuurlijk met name omdat ik iets van Exodus weet. Maar ook omdat het verfrissend is om iemand met gevoel voor de zaak en minder kennis dan de anderen in het team te hebben zitten. Interessant principe, realiseer ik me. Betrek de outsider.
Ik roep het meestal tegen kerkenraden of kerken die willen vernieuwen en pionieren. Ze vragen me dan om een lezing, een advies, ervaringen uit de praktijk van de afgelopen twaalf jaar. Superleuk om te doen, je kunt de pareltjes uit je geschiedenis opduiken, een paar lessons learned delen, grappen maken over je blunders. Prima avondje. Maar als er dan iemand vraagt wat mijn beste tip is voor hen, dan is die in veel gevallen dezelfde. Dan gaat die niet over wat voor installatie je kunt bouwen of wat voor interessante interventie je kunt kopiëren. Het is altijd een variant van ‘betrek de outsider’. Mijns inziens zou het voor kerkenraden erg zinnig zijn om altijd een outsider toe te voegen aan kerkenraadsvergaderingen. Iemand die er niet bij hoort, die niet gelooft, die geen behoefte heeft om te geloven. Die wel ziet dat het zinnig is dat deze gemeenschap bestaat, dat die een bijdrage levert aan stad en wereld in spirituele en praktische zin. Iemand die geduld heeft met de religieuze taal en elke keer ook het geweten is voor de impact op de omgeving, de zorg voor stad of dorp. De outsider.
Organiseer de outsider in je werk. Altijd de stem van de ander om je heen. En eenvoudig is dat niet. Ik geloof niet dat een kerkenraad dit al eens serieus heeft uitgeprobeerd. In elk geval hebben ze het me niet gemeld. En dat geeft natuurlijk niet; het is ook een mentale oefening: je opent de verbeelding, je laat die in jezelf toe. De outsider herinnert namelijk zomaar aan de stem die in jezelf aanwezig is, maar die er niet mag zijn door normen, gewoontes, verwachtingen en groepscultuur.
Misschien vraagt een kerk zich of die minder kerk wordt door zo’n toevoeging in je kernbestuur. Dat is natuurlijk niet zo. Je hebt alleen een deel van je opdracht – namelijk het dienstbaar zijn, zinnig zijn, van betekenis zijn voor de omgeving – in je midden georganiseerd. Dat is een diep christelijke handeling. We raken zomaar weer opgesloten in ons eigen gelijk. Terwijl ik dit schrijf denk ik na over de eigen besturen, teams en organisaties waar ik onderdeel van ben. Bij welk van die clubs wordt het hoog tijd om deze gedachte opnieuw ter harte te nemen.
Ik kom erop vanochtend omdat ik lees over één van de wonderverhalen van Jezus van Nazareth. Een Romein komt naar hem toe me de vraag om diens dochtertje te genezen. Jezus wil al meelopen naar zijn huis, maar de man vindt dat teveel eer. Ik ben een officier, ik deel orders uit aan mijn manschappen. Ik geloof dat u ook zo uw orders kunt uitdelen aan de ziekte. Wat je er ook over denkt – over di soort wonderen. Dit staat er:
Toen Jezus dit hoorde, stond Hij verwonderd en zei tot hen die Hem volgden:
'Voorwaar Ik zeg u: Bij niemand in Israël heb ik een zo groot geloof gevonden.
Ik zeg u, dat velen uit het oosten en het westen zullen komen en met Abraham en Isaak en Jakob zullen aanzitten in het Rijk der hemelen;
De man heeft iets gezien van een ander Rijk, een ander koninkrijk – en de rol van Jezus van Nazareth daarin. Het is als Louis van Gaal die van een journalist uit de zaal geen vraagt krijgt, maar de bekentenis dat hij fan van hem is. Nou, dat had Louis niet per se zien aankomen.
Onverwacht, outsiders, de verrassing. Je kunt het niet zien aankomen – maar je kunt er wel nieuwsgierig voor openstaan. Ook vandaag. Een hele goede maandag gewenst. En vrede, en alle goeds.
