Aswoensdag
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Aswoensdag – woensdag 5 maart 2025
Het is zover, aswoensdag is begonnen. Het traditionele einde van de carnavallende zuiderling, maar voor de rest van Nederland – die het meestal zonder carnavallende dagen hebben moeten doen – het begin van de tijd richting Pasen. En dat komt goed uit, want de temperatuur van deze dagen doet ons werkelijk denken aan het begin van de lente. Het kan snel gaan, toch nog.
Aswoensdag is de dag waarop in de katholieke traditie – en nu ook op allerlei andere plekken – er een askruisje gehaald kan worden. De palmtakken van het paasfeest van vorig jaar zijn verbrand en met de as wordt op het voorhoofd van de gelovige een kruisje getekend met de woorden: gedenk dat je as bent, sta er bij stil en dat je tot as zult weerkeren. Tijdelijkheid van het leven wordt hier benadrukt, met een impliciete uitnodiging om alvast een eventueel eindoordeel over je leven serieus te nemen, het afleggen van grootheidswaan die bij ons als mensen toch al gauw weer op de loer ligt; dat je de dingen zelf wel kunt, dat jou niets te verwijten valt, dat jij wel weet hoe het zit. Grootheidswaan óf onbewust leven; wat we allemaal doen natuurlijk. Voorbijfietsen aan het leven op weg naar van alles en nog wat dat gepland staat, zonder te danken voor de zon, voor de voorbijganger, voor het moment. Wat dat betreft ook gewoon een mindfulness moment, dat askruisje.
Het kan ook een moment zijn vandaag om even stil te staan bij wat deze dagen in de fik staat; democratie, solidariteit, mensenrechten. Alsof we met de as van het VN vluchtelingenverdrag en de verklaring van de Universele Rechten van de Mens een askruisje getekend krijgen. Met de as van ‘Dit Nooit Meer’ en van het klimaatakkoord van Parijs. Dat zijn pijnlijke askruisjes. De kwetsbaarheid van deze geschriften en het verdwijnen van dit vanzelfsprekend fundament onder ons samenleven – ook al hielden we er ons nooit helemaal aan, toch waren het belangrijke pijlers. Of dat nog zo is, dat is maar de vraag.
Aswoensdag is ook een dag van inkeer, van besef van falen – dat klinkt somber, maar het is juist ook een reality-check. Pas als je iets onder ogen ziet, kun je je ertoe verhouden. Vandaag zegt de profeet Joël, een van die bijbelse profeten: “Zo spreekt God de Eeuwige: 'Keert tot Mij terug, van ganser harten, met vasten, met geween en met rouwklacht. Scheurt uw hart en niet uw kleren, keert terug tot de Eeuwige uw God, want genadig is Hij”
De oude teksten hadden geen enkele moeite met het bewaren en een ereplaats geven van fundamenteel kritische teksten als deze. Oproepen tot berouw en bekering. We hebben het nog een beetje op 4 mei, maar mondjesmaat want rouw overheerst soms het berouw. Keer terug, zegt de profeet, tot de erkenning dat je God niet bent. Dat er nou eenmaal verantwoordelijkheden hebt als mens in de samenleving en als mens an sich – verantwoordelijkheden die je alleen tot je eigen schade en schande naast je neer kunt leggen. En ja, dat zijn mensenrechten; dat elk ander gemaakt is naar het beeld van God betekent dat geweld, uitsluiting, racisme en discriminatie diep problematisch zijn en dat oproepen tot verandering zomaar echo’s kunnen zijn van wat de oude profeten in de Bijbelse teksten al beweerden; en die konden overigens ook vrij onbehouwen en hard zijn, mocht je soms moeite hebben met de toon van demonstraties en protesten.
Uiteindelijk is er vooral een uitnodiging op Aswoensdag. Een uitnodiging om mindful stil te staan bij de dag, bij de kwetsbaarheid van het leven, bij dat wat breekbaar bleek en waar het misschien zinnig is om even om te rouwen. Een uitnodiging om dat te doen omgeven door genade, door begrip, door liefde en vertrouwen. ‘Keer terug want genadig is de Eeuwige’. Er is altijd perspectief, er ontstaat juist ruimte in mindfulness, in rouw, in erkenning. Dat is de weg naar het licht en daar is gelukkig even tijd voor; ten mínste 40 dagen. Dan is het Pasen.
Tot zover vandaag. Een hele goede woensdag gewenst, en vrede en alle goeds.
