Met twee woorden spreken
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Met twee woorden spreken – PopUpGedachte donderdag 6 juni 2024
Kan ik ongeacht wat dan ook, van de ander houden. Puur omdat de ander bestaat. Omdat zij of hij of die mens is. Laura van Dolron heeft een prachtig stukje hierover in een voorstelling met de titel dat je niets van de ander nodig hebt om de ander lief te hebben. Dat niets haar weerhoudt om met hart en ziel in grote stromen dat hele publiek zonder voorwaarden lief te hebben. En ze vertelt over een bhoeddistische monnik die zij zag staan en zij zag hem staan en hij keek naar haar met zo’n onvoorwaardelijk liefde en acceptatie dat ze er helemaal chagerijnig van werd. Hoe kan dit? Ik heb er niets voor gedaan, ik ken hem niet eens, ik heb niets voor hem en toch straalt er uit zijn ogen een liefde die ongebreideld is. Kwetsbaar voelt het bijna, alsof je niets hóeft te doen en het zomaar ontvangt. Prachtige scene in de voorstelling.
Liefhebben. Hoe zit dat precies? In christendom staat dat werkwoord vrij bovenaan in de pikorde. Zelfs op het allerhoogste punt op de gebodenladder van de overleveringen aan het Joodse volk toen, kinderen van Abraham. En dan is er weleens de vraag of je nu vooral God moet dienen of vooral je naaste; of je vooral kerk moet zijn of vooral zorginstantie, of je vooral de ander moet ontmoeten of juist eerst maar eens op je kniëen moet liggen. Een eindeloos gesprek tussen geleerden en gelovigen. En vandaag een uitdaging aan het adres van de rabbi door één van de religieuze leiders van die dagen. Een beetje een strikvraag:
In die tijd trad een Schriftgeleerde op Jezus toe en legde Hem de vraag voor: 'Wat is het allereerste gebod?' Jezus antwoordde: 'Het eerste is: Hoor, Israel! De Heer onze God is de enige Heer.
Gij zult de Heer uw God beminnen met geheel uw hart, geheel uw ziel, geheel uw verstand en geheel uw kracht. Het tweede is dit: Gij zult uw naaste beminnen als uzelf. Er is geen ander gebod voornamer dan deze twee.'
De schriftgeleerde herhaalt bevestigend precies deze woorden en de twee lijken elkaar aan te kijken en op te nemen als toch een beetje tegenstanders die de liefde voor de kern van de zaak allebei waarderend omhelzen. Wat is er dan bijzonder? Nou, er is geen hoogste gebod. Of er is niet één hoogste gebod. Het antwoord is twee. En dat is ook serieus ingewikkeld. Dat met twee woorden spreken. De niet-godgelovige kan zich met liefde vinden in het naaste liefhebben, de godgelovige vraagt ruimte om vooral god lief te hebben en dat van daaruit wel dat naaste liefhebben volgt – of niet – net wat lukt.
Waarom samen? Waarom hebben deze elkaar nodig als twee polen van een batterij. Dat stroom niet bestaat zonder een min en een plus. Zo verweven. Een aantal gedachten:
Als er niet van je gehouden wordt kun je niet houden van. Dat is een basisgegeven in ons opgroeien. Geliefd worden is een voorwaarde voor liefhebben, wie zonder liefde opgroeit overleeft het niet. Daar voel je al iets van verwevenheid – de eeuwige liefhebben betekent veelal beseffen dat je geliefd bent. Het bestaat namelijk in dankbaarheid, erkennen van miskleunen en je weg inrichten naar goddelijk-goede principes. Je naaste liefhebben is lang niet altijd wederkerig en wel essentieel.
Een ander ding: je naaste liefhebben en wie je naaste is, dat heeft alles te maken met je wereldbeeld. En wereldbeeld was zeker in die tijd: godsbeeld. Misschien nog steeds wel, ook als je het niet godsbeeld noemt. Je idee over liefde of over bestemming of bedoeling van het leven, allemaal mensoverstijgende woorden – wat je daarvan gelooft, heeft impact op hoe je naasten liefhebt. Of liefde wederkerig moet zijn, welke voorwaarden eraan zitten, hoeveel je moet slikken, hoe vaak je moet vergeven en wat je van jezelf daarin vraagt en van de ander. Wereldbeeld of Godsbeeld voedt de manier van liefde voor de ander. En dus verwijst de overlevering naar de Eeuwige die de bron is van liefde en leven en de zon laat opgaan, zoals er staat, over rechtvaardigen en onrechtvaardigen en wiens liefde uitgaat naar iedereen – met een ongekende mix van onvoorwaardelijkheid én verontwaardiging over kwaad en onrecht.
Zo twee gedachten op de vroege ochtend over liefhebben. Maar je kunt er eindeloos over praten, uiteindelijk is het ook gewoon doen met vallen en opstaan – zowel liefhebben als van je laten houden, zowel het zichtbare deel als het onzichtbare wereld- en godsbeeld-deel. Liefde van hier voor jou.
Tot zover vandaag. Een hele goede donderdag gewenst, met wat je ook kunt opbrengen of waar je ook van gaat stralen, met liefde en zorg en vrede, en alle goeds.
