Beschikbaar zijn
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Beschikbaar zijn – PopUpGedachte maandag 21 oktober 2024
Stil en donker is het in één van de noordelijkse dorpjes van Bosnië. De zon is nog niet op, er hangt een dichte mist. Dit dorp heeft heel veel gezien. Net als Sarajevo is het drie jaar belegerd en gebombardeerd. Enkele jaren geleden verbleven hier rustig zesduizend vluchtelingen, op een bevolking van 60.000. Ze woonden in lege fabrieken, in tenten in het bos, in lege huizen. En elk van hen zocht naar manieren om de grens naar Europa over te steken om daar asiel aan te vragen, om de bevestiging te krijgen dat ze echt vluchtelingen waren met bijbehorende rechten en mogelijkheden. Maar tussen die procedure en dit dorpje hier lag toen en ligt nog steeds een cordon grenswachten met honden, warmtecamera’s, wapenstokken, geweren en een eindeloze fantasie voor geweld en marteling. Als je daar langs kwam dan was je er. Zesduizend zijn het er inmiddels niet meer, maar gisteravond zagen we hier weer een groepje vertrekken; jonge mannen met hoop op werk, toekomst, geld verdienen voor familie, iets opbouwen of ergens van wegvluchten en natuurlijk allebei. Met goede moed, tasje over de schouder, op weg naar de bossen, de grens, het dodelijke spel met de bewakers van fort Europa en hopelijk een toekomst.
Wat doen we hier? We vragen het onszelf ook steeds af. Het is niet veel meer dan er zijn. Wij, is een groepje mensen uit Duitsland, Nederland, Italie. Die in rap tempo vrienden worden en soms dat al waren. Je ontmoet de lokale vrijwilligers en helpers die waanzinnig werk doen en soms echt even een hart onder de riem kunnen gebruiken in hun eenzame werk. Je ontmoet mensen onderweg, uit allerlei landen – en gisteren Marokko. Op het busstation in Sarajevo. De één was al 16 jaar onderweg; steeds weer opnieuw proberend om ergens anders in Europa een plek van verblijf te vinden. De ander nog maar net; met een duidelijke missie. In Italië een leven opbouwen op een plek waar wel mensenrechten gelden.
Maar hoe kom je dan in gesprek? Hoe ontmoet je mensen? Het is de vraag van de mensen die voor het eerst meegaan op zo’n walk of shame. En de momenten zijn niet eenvoudig. Het asielsysteem is er namelijk op ingericht dat de mensenstromen gescheiden blijven: lokals en toeristen aan de ene kant, uit het zicht en in de schaduwen; mensen die hun toevlucht zoeken in Europa. Busstations en treinstations zijn plekken waar de werelden elkaar raken. Even. Dus daar gaan we dan heen. Gesprekken aanknopen. Op basis van wat je ziet, van wie je denkt dat die onderweg is. Ongemakkelijker wordt het niet – het is wat het is. Iemand moet over het onzichtbare hek klimmen. En er zijn.
En zo ontstaan gesprekken met een eenzame jongeman. Zijn vrienden gingen er de dag daarvoor vandoor. Zij zouden in het onderstel van een vrachtwagen proberen de grens over te steken. Hij vond het te gevaarlijk. Hij liep liever. Ook gevaarlijk, maar anders. Nu is hij alleen. En na lange gesprekken over hoop en moed en sport en familie en wat niet al, is hij iets minder alleen. Tenminste dat zeggen zijn berichtjes, nu wij verder reizen en hij achterblijft tot hij de moed en het moment gevonden heeft om te gaan lopen. Minder alleen en met wat hoop en meer energie en vertrouwen – door een koffie en tijd. En dat er iemand was uit onze groep die met hem begon te praten. Sommige van deze ontmoetingen in het verleden leiden tot jarenlange vriendschappen. En zoveel ontdekking en leren en groei bij alle mensen die betrokken zijn.
Het is niet nodig om in Bosnie te zijn om beschikbaar te zijn. Dit los-vaste internationale groepje reist wat buitengrenzen af. Om onder ogen te zien wat de papieren werkelijkheid van de politiek in echte mensenlevens doet. En er te zijn. Beschikbaar. Met de vertraging die daarvoor nodig is en het uithouden van het ongemak. Vanochtend is er één zinnetje uit de lezingen die eruit springt. Over de vernieuwde mens, die hoop heeft gevonden en liefde en iets heeft gezien van dat beschikbaar zijn- omdat je niet weet wat goed is om te doen totdat het zich aan je opdringt en je een hand uitsteekt of een gesprek begint. Of zoiets. Dit staat, aldus Paulus: “Gods werk zijn wij, geschapen in Christus Jezus, om in ons leven de goede daden te realiseren die God voor ons al bereid heeft.” Of je nou in God gelooft of niet; het goede ligt klaar, maar de vraag is of ik het zie liggen. Duizend keer niet, maar misschien met zo ’n tekst in gedachten die 1001ste wel. En dat verandert zomaar een leven, een mens, jouzelf, een ander.
Tot zover vandaag. Een hele goede maandag gewenst – en vrede, en alle goeds.
