Kan het ook anders
Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.
Tekst onder afbeelding
Weg met die handel – PopUpGedachte vrijdag 22 november 2024
Hoe draait ons land en hoe draai ik zelf, als mens? Hoe transactioneel ben ik geworden? Dat is de vraag die de lezing van de dag vanochtend aan ons stelt. Het voor-wat, hoort-wat model is zomaar het vaste principe van de manier waarop we met elkaar leven. Je investeert, draagt bij, en hebt vervolgens recht op een bepaalde waarde. Komt die niet, dan raak je ontevreden. Politici als bedrijfsleiders die klanten of medewerkers, net hoe je BV Nederland beschouwt, tevreden moeten houden. Transactioneel; ik verdien iets, ja toch? Nou, zorg dan dat ik het krijg. En is dat niet goedschiks, dan kwaadschiks. In het gewone leven, of via de stembus.
En hoe transactioneel is mijn hart? Dat ik investeer in goed doen, in de veronderstelling dat ik daarvoor ook iets goeds terugkrijg en anders een beetje gefrustreerd raak over het leven. Of in religieuze zin: investeren in het goed doen om Goddelijke goedkeuring over je leven of zelfs een hemel – eigenlijk een soort pensioen maar dan eeuwig – op te bouwen.
Het land is ontevreden, beseften we vorig jaar om deze tijd. Enorme winst voor de PVV, dit jaar kijken we naar de bizarre overwinning van Trump. Men is nijdig en ontevreden. De boel kost teveel en levert te weinig op, te weinig veiligheid, te weinig aandacht, van alles te weinig. En als er dan iemand komt die met bravoure gouden bergen belooft, dan moet die maar een kans krijgen. Ook als die wat idiote ideeën erop na houdt.
En ik? Als ik te lang braaf heb geleefd, begint het ook te knellen. Wil ik ook opeisen wat ik meen verdiend te hebben. Linksom of rechtsom. De vraag is dus: is er een ander model dan het verdienmodel? En welke dan? Vandaag in de lezing maakt de rabbi van Nazareth ruimte in de BV die de tempel is geworden.
In die tijd ging Jezus de tempel binnen en begon de verkopers er uit te jagen, terwijl Hij tot hen zei: 'Er staat geschreven: Mijn huis moet een huis van gebed zijn, maar gij hebt er een rovershol van gemaakt.'
De tempel was een plek van verkoop geworden. Waar mensen met geld goederen aanschaften om dat vervolgens te investeren in goddelijke sferen. Met offers en rook en wat niet al. En Jezus van Nazareth ranselt in grote woede de plek leeg. Einde transactie, hier moet iets anders gebeuren. Dit moet een huis van gebed zijn. Niks geen BV, maar een ANBI instelling of een plek van ontmoeting met het heilige. Zo vindt dit weekend The Spirit of Amsterdam plaats – en nee, niet in de Beurs van Berlage of op de Zuidas maar in veertig gebedshuizen in de stad. Een festival van verbinding, spiritualiteit, hoop, geloof. Wij zitten er met het progressieve Graceland Festival op een hele mooie manier samen te werken met de toch wat conservatieve Noorderkerk in hartje Jordaan. Het wordt prachtig.
Wat is het verschil tussen markt en gebedshuis? In een gebedshuis is niets te verdienen. Niet als het aan de Abrahamitische religies ligt. Ook niet de hemel, al denken sommigen van wel. Je leert er iets anders. Zoals heilig ontzag en dankbaarheid voor de aarde waar je op mag wonen en het leven dat je is gegeven. Daar verdwijnen de aanspraken die je meende te hebben op wat dan ook als sneeuw voor de zon, omdat je wereldbeeld groter wordt, jij zelf een stipje in de tijd en – of je nou politiek gezien wordt of niet – er een hand op je schouder komt te liggen of in je rug, die zegt: ik heb je gezien, ik ken je, ik vertrouw je en hoop op je. Mag je dat genoeg zijn?
Als mijn hart een gebedshuis is, dan is er plek. Plek voor ontmoeting, stilte, verrassing, verwondering en dankbaarheid. Dan sta ik niet aan de ene kant of de andere kant, maar erken ik de goddelijkheid van de ander en de heiligheid van de aarde. Als dit land niet een BV is maar een stukje van een goddelijk mooie planeet, dan heb ik een verantwoordelijkheid, niet ten opzichte van wetgevers, maar ten opzichte van het land zelf. Dan gaan politieke winden heen-en-weer, maar ligt er dezelfde uitnodiging, hetzelfde vertrouwen, dezelfde hoop.
Vandaag haalt een rabbi een bezem door de tempel, misschien tijd om die ook eens door mijn eigen hart te halen. De aanspraken te laten varen, de verwondering terug te vinden, de dankbaarheid en eventueel de smeekbede. Om zo in Gods wereld rond te stappen en niet die van het geld of de ellebogen. Het kan net even rust geven. En moed.
Tot zover vandaag. Komende week een korte break. Twee december ben ik weer fris terug. Voor nu: een hele goede vrijdag gewenst – en alle goeds.
